Yazı: Yüksek Mimar Erdem Dokuzer, Yüksek Mimar Alper Aksoy
PROJE ADI: Hatay Stadyumu
YAPI TÜRÜ: Spor Yapısı
BAŞLANGIÇ TARİHİ: 2016
DURUM: 25. 06. 2021 tarihinde açıldı
İNŞAAT ALANI: 55.395 m²
İŞVEREN/YATIRIMCI: Toplu Konut İdaresi (TOKİ)
ANA YÜKLENİCİ: Sertka İnşaat
ÇELİK YÜKLENİCİSİ: Micsan İnşaat
ÇELİK TONAJI: 3500 ton
MİMARİ PROJE MÜELLİFLERİ: Alper Aksoy, Erdem Dokuzer
MİMARİ PROJE EKİBİ: Yunus Özmerdivenli, Yavuz Selim Yılmaz, Vildan Hacılar, Murat Şahin, Merve Erdal, Burak Keçeci, Feyza Nur Orhan
DANIŞMAN: (İdari Kontrolör) Akif Yılmaz (TOKİ), Bülent Bakkaloğlu (GSB)
MÜHENDİSLİK: Encom Mühendislik
MEKANİK: MC Mühendislik
ELEKTRİK: Özay Mühendislik
FOTOĞRAFLAR: Özgürcan İsmailoğulları
Binlerce yıldır içerisinde barındırdığı zengin kültürü, tabiatı ve tarihiyle birçok medeniyete ev sahipliği yapan Hatay şehri, futbol coşkusunu artık yeni stadında yaşayacak. Atakaş Hatayspor, Süper Lig’e yükseldiği ilk sezonda ligi altıncı sırada tamamlayarak başarılı bir takım olduğunu spor kamuoyuna gösterirken, Akdeniz ekibinin kentle bütünleşen yeni stadında daha da başarılı olması bekleniyor.
MİMARİ AÇIKLAMA
Evrensel kültürün bir parçası olan spor, farklı insanları ve farklı toplumları birleştiren bir etkinlik olarak günümüz dünyasının en önemli olgularından biri durumunda. Bu bağlamda projenin kavramsal temel dayanağı; birleşmenin, bütünleşmenin vücut bulmasını sağlayan simgesel bir arayış oldu. Kucaklaşan çelik malzemeler, birbirini tamamlayan yapı kabukları; farklı kültür ve etkileşime sahip insanları bir arada tutan Hatay’ı simgeliyor.
Kentsel Bağlam
Hatay Stadyumu, gerek yapı kabuğunda kullanılan malzemeler gerek dinamik yapı formuyla, geleceğin stadyumlarına örnek teşkil etmeyi hedefleyen bir yapı. Kentin önemli bir noktasında konumlanan stadyum, yarattığı farklı perspektiflerle Hatay şehri sakinlerine zengin mekânsal deneyimler sunarken, kent siluetine, kimliğine de önemli bir katkı sağlayacak.
Kentin kültürel mirasını oluşturan malzemelerin, dokuların proje alanında sık sık kullanılmasına gayret edilirken, peyzajda ise yeşil dokunun sürekliliğinin sağlanması istendi. Yine proje alanında yaya ulaşımını aksatmayacak, seyirci yoğunluğunu karşılayabilecek geniş sert zeminler oluşturuldu. Stadyum işlevinin dışında, peyzajda yaratılan yeşil alanlar, aktivite alanlarıyla da kentin gündelik yaşantısında odak noktası üstlenebilecek bir kullanım olanağı sunuyor.
Mekânsal ve İşlevsel Kurgu
25.000 kapasiteli Hatay Stadyumu, UEFA ve FIFA standartlarında belirtilen programlara uygun bir şekilde tasarlandı. Tribünler alt ve üst olmak üzere 15.000 kişilik alt ve 10.000 kişilik üst tribünden oluşmakta. Bu iki tribün katı arasında sahayı net şekilde gören localar yer almakta. Batı tribününde, hakem odaları, gözlemci odaları, sporcu soyunma odaları, ısınma alanları ve basın için farklı büyüklükte ve fonksiyonda odalar planlandı. VIP ve yönetim için girişler, etkinlik alanları ve çeşitli fonksiyonlarda odalar yine batı tribünü içerisinde konumlandı.
Sporcular, hakemler, VIP, seyirciler, protokol ve medya mensupları için zemin kotta (±0.00), batı tribününde girişler sağlandı. Kuzey, güney ve doğu tribünlerinde seyirci yoğunluğunu rahatlıkla karşılayabilecek giriş ve karşılama alanları yine zemin kotta oluşturuldu.
Stat içerisinde seyirci, medya, loca, VIP, sporcu ve güvenlik görevlilerinin girişleri ve sirkülasyon alanları birbirinden ayrılırken yine stat çevresinde seyirci, VIP, basın, protokol ve takım araçları için yeterli sayıda açık otopark inşa edildi. Yapının tribünlerinde prekast taşıyıcı sistem kullanılırken, çatı ve cephesinde ise çelik sistemler kullanıldı. Strüktür sistemi oluşturulurken imalat ve montaj kolaylığını sağlayan modüler bir sistem tercih edildi.
Ekolojik Yaklaşım
Projede Hatay’ın iklimsel konforuna uygun bir şekilde, direkt güneş ışığı kontrolü, gün ışığı kazancı, doğal havalandırma, güneş ve rüzgâr enerjilerinden yararlanma gibi olanaklar kullanıldı. Günümüzde küresel ısınmanın getirdiği sorunları ortadan kaldırmayı amaçlayan enerji-etkin bina tasarım kriterleri böylelikle bu projede uygulandı.
Yaz mevsiminin yakıcı güneş ışığı yapı kabuğunda kullanılan malzemelerle tutularak çatı altında yer alan tribünlerin optimum sıcaklıkta kalması amaçlandı. Aynı zamanda yapının yan cephelerinde oluşturulan yırtıklarla, ısınan havanın vantilasyonu pasif rüzgâr enerjisi kullanılarak sağlanmakta. Yapı formunda yan cephelerinde oluşturulan dış bükey kavis bina çevresinde gölge alanlar yaratmakta. Stadın çatısında ise yağmur sularını toplayacak yeterli miktarda yağmur suyu kanalı oluşturuldu ve üçüncü bir tesisat sistemiyle bu suyun geri kullanımı da sağlandı.
MÜHENDİSLİK AÇIKLAMASI
Yapının ana taşıyıcı sistemi betonarme çerçeve olarak düzenlenmiş 16 bloktan oluşurken cephe ve çatı sistemi bütüncül bir çelik kabuk sistemi ile bu betonarme bloklara ankre edildi.
Kabuk sistemi oluşturan 76 adet çelik makas, 56 metrelik uzunlukta olup 46 metrelik konsol payına sahip. Yapı kabuğu çift cidarlı bir sistem olarak tasarlandı. Çift cidar arasında kalan seyirci fuayelerinin döşemeleri ise kompozit sistem.
Çelik taşıyıcı sisteme etkiyen rüzgâr ve kar yükleri, ısıl genleşme payları hesaplarda göz önüne alınmış olup Türk Deprem Yönetmeliği ve çelik yapı yönetmelikleri kullanıldı.
Toplamda 3500 ton çelik kullanılan yapıda özellikle çeliğin modüler ve esnek tasarıma izin vermesi sayesinde daha yumuşak hatlara sahip olan yapı plastiğinin hızlı ve kolay montajı sağlandı. Stadyum yapılarının büyüklüğü göz önüne alındığında geniş açıklıklar, uzun konsollar ve taşıyıcı sistemin görünür olan detayları çelik taşıyıcı sistemin getirdiği avantajlar simgesel bir forma dönüştürüldü.