Ulusal Çelik Yapı Ödülleri 2016 Jürisi, 12.11.2016 Cumartesi günü Türk Yapısal Çelik Derneği’nin Altunizade’de bulunan Dernek Merkezi’nde toplandı. Aşağıda isimleri verilen ve teslim edilen 16 projenin, şartnamede belirtilen katılım koşullarına uygun olduğu tespit edildi. Projelerin 10 adedinin “Yapı Ödülü Kategorisi”, 6 adedinin de “Proje Ödülü Kategorisi”nde yer aldığı saptandı.
Jüri değerlendirmesinde çelik malzemenin ve teknolojisinin özellikleri ile mimari tasarımın genel amaçları açısından uyumluluğu, özgünlük düzeyi, mimari çözümlerin gerek taşıyıcı sistemin, gerekse diğer alt sistemleri (cephe-kabuk, bölücüler, tesisat sistemleri ve sirkülasyon sistemleri) ile uyumluluğu ve onları geliştirici niteliği (innovation özelliği), yapının algılanmasında çelik konstrüksiyon özelliklerinin abartısız okunabilirliğinin sağlanması ve simgesellik, çeliğin avantajını ortaya çıkarması, taşıyıcı sistem tasarımında rasyonelliği sağlayıcı çözümler ile diğer alt sistemlerin taşıyıcı sistem ile entegrasyonundaki gelişmişlik düzeyi, yapının bulunduğu çevre ile uyumluluğu, fonksiyonellik düzeyi ve fleksibilite özelliği, çelik malzeme/teknolojinin özellikleri ile geçerli ulusal-uluslararası yasa-yönetmelik standartların uyum düzeyi, ülkemizdeki çelik teknolojisinin yapılarda kullanımının teşvik edilmesine katkısı, v.b. gibi kriterlerin öncelikle kullanılması benimsendi.
ROBERT KOLEJ MURAT KARAMANCI STUDENT CENTER
Mimari Değerlendirme:
Mevcut çelik sistem kabuğu olan binayı yeni bir işleve uygun biçimde düzenleyerek çelik malzemenin yeniden duyarlı bir mimari ifadeye kavuşturulması,bu bağlamda iç mekanların doğa ile bütünleştirilmesi,var olan çelik örtü sisteminden yararlanarak işleve ve mekana uygun yeni çelik taşıyıcılı asma kat oluşturulması ,güneş kontrolünü de sağlayan geçirgen metalli şeffaf örtü cidarı oluşturarak özgün bir mimariye ulaşılması olumlu bulunmuştur. Tasarım sürecinde ‘geri dönüşüm’ ve ‘sürdürülebilirlik’ yaklaşımları çerçevesinde mevcut yapıda yer alan çelik strüktürün korunarak noktasal ve yaratıcı müdahaleler ile hafif ve geçirgen bir strüktürel kabuk tasarımı geliştirilmesindeki mimari ve strüktürel tasarımın iç içe geçen güçlü bağı ile ödül grubuna seçilmiştir.
Mühendislik Değerlendirme:
Mevcut bir çelik uzay yapısal sistemin öngörülen fonksiyon amacına uygun olarak güçlendirilerek yenilenmesini gerçekleştiren proje, yapısal çelik system renovasyonuna mimari bir estetik anlayış ve yaratıcılıkla değer katmaktadır. Mevcut sistemle yük aktarımı ve doğal çevre açısından bütünleşen şekilde oluşturulan yeni asma kat, hafifliği ve güneş kırıcı etkisiyle dış örtü tekdüze olabilecek kabuk görünüş başarılı bir mimari yapıt sergilemektedir.
İyi mühendisliğin gerektirdiği: ham maddeyi boşa harcamama, yapısal verimlilik felsefesine uygundur. İnşa edilebilirlik açısından da bağlantılar, genel olarak eksenel yüklere maruz ucu mafsallı elemanlar ve asma kat konsolu müdahaleleri çok iyi tasarlanmıştır.
Yeni eklenen destekler ve asma kat system mevcuttan görsel olarak ayırt edilebilecek şekilde kurulmuş ve mevcut kafes sistemin bütünlüğünü bozmadan, ona uyumlu şekilde saygıyla ve teknik bir yaklaşımla yapılmıştır. Kaplama sisteminin dönüştürülmesi ve güneş kırıcıların hafif strüktürünün de kafes sistemin tekerrürlü yapısına paralel olması, cephe taşıyıcılarının da bu bütünlüğü tekrarlaması yapı genelinde membran çatıyı sağlamlaştırdığı gibi cephe çerçevesini de taşıyıcı tamamlar bir hale getirmiştir.
VODAFON ARENA
Mimari Değerlendirme:
Bulunduğu yer ve konumdan kaynaklanan sınır koşullarına, çevreye ve işlevine uygun duyarlı mimarisi, özellikle çelik yapı sistemine getirdiği ve çelik malzemenin çağdaş ifadesini güçlü kılan çözümleri, hafif ve geçirgen yapısı, yerel firmaların gerek tasarım gerekse uygulama aşamalarındaki katkısı olumlu bulunmuştur. Bir yönde 218 metre diğer yönde 165 metreye varan geniş açıklıklar geçen projenin beşinci cephesi diyebileceğimiz çatısı, kablolu sistem ve PTFE örtü ile hafif ve zarif bir tül olarak tasarlanmış ve dünya çapında ileri mühendislik gerektiren bir yapım tekniği kullanılarak inşa edilmiştir. Çelik Çatı örtüsünün tasarım ve yapım süreçlerinin Türkiye adına önemli bir mühendislik girişimi olması ile birlikte çelik kullanımının teknoloji ile birleşerek avantajlarının ön plana çıkarıldığı bir proje olması ile ödül grubuna layık görülmüştür.
Mühendislik Değerlendirme:
Stadyumlar çok büyük açıklıklara ve işlevleri itibariyle büyük toplulukları barındıran sistemler olmak nedeniyle çok özel yapı sistemleridir. Çatı sistemlerinde yapısal çeliğin en yaratıcı şekilde ve gergi sistemleriyle birlikte kullanımı ileri inşa teknolojileri gerektirmektedir. Vodafon Arena da bu tür bir çatı sistemine, iç ve dış halkaların oluşturduğu dahice mühendislik tasarımı, şehrin en önemli bir bölgesinde yer alarak görsel fonksiyonu ve olağanüstü bir hassasiyet gerektiren çatıyı yerleştirme tekniğiyle en çarpıcı örneği oluşturmaktadır.
Çok büyük bir açıklığı akıllıca, hafif bir germe sistem ile geçerek asma köprülerde olduğu gibi çok verimli bir mühendislik çalışması yapılmıştır. Dış çevresinde bir basınç halkası ve ortasında da bir çekme halkasından oluşan ve bir bisiklet tekerleği prensibi ile kurgulanmış çatı yapısı, zariflik ve ekonomikliğini sadece eksenel yükler alan elemanlardan oluşmasına borçludur. Bu yönleriyle çatı konstrüksüyonu bir mühendislik baş yapıtıdır. Ülkemizde sayılı örneği bulunan yapılardan olmuştur ve bu teknolojiyi şehrin tam ortasında sergileyerek yapıt mühendisliğini dokunulabilir kılmıştır. Genç nesil mühendis ve mimarlar için çıta oluşturmuştur ve mesleki ilerlememiz açısından yararlıdır.
BURSA KADIYAYLA TELEFERİK İSTASYONU
Mimari Değerlendirme:
Doğal ortamda işlev ve teknolojik koşullara uygun bir kabuk biçimlenişini çelik malzemenin özellikleriyle uyumlu bir biçimde gerçekleştirmiş olması olumlu bulunmuştur. Deniz seviyesinden 800m yükseklikte yer alan şiddetli rüzgar ve belli bir zaman kar altında kalacak Kadıyayla Teleferik istasyonun mimari tasarımında adeta karla örtülü bir tepede açılmış tünel gibi olması hedeflenmiş ve bu kubbeli amorf formun elde edilmesinde kullanılan çelik konstrüksiyon sistemin mimari ve fonksiyon ilişkisinde ki güçlü bağ göz önünde bulundurularak proje ödül grubuna layık görülmüştür.
Mühendislik Değerlendirme:
Uludağ Kadıyayla Teleferik istasyonunda çelik malzeme kullanılarak istasyon yapısının gerçekleştirilmesi milli park olan bölgenin doğasının korunması açısından son derece olumlu bir tasarım tercihidir. Yapısal sistemin doğal ortamla uyuşan, gözü yormayan eğrisel yapısı ve hafifliği küçük bir yapı için bile sıradanlığı kabullenmeyen bir çaba ürünüdür.
Kabuk kaplama yapısının hatlarını doğal şekilde takip eden çerçevelerin yerleşimi ve genel olarak tekrarı düzenli ve özenli bir yapı hissi yaratmaktadır. Ek olarak bu elemanların kesitlerinin ve aralıklarının yapısal olarak doğru proporsiyonlarda veya optimal şekilde kullanıldığı görülmektedir. Elemanların gövdelerinde bırakılmış delikler de optimizasyonun ve elektromekanik geçişlerin mümkün kılındığını göstermiştir. Kabuki le birleşimlerde çerçevelerin başarılı şekilde genel uzay kabuk geometrisini izlediğini ve minimal tali strüktürlerle kabuk bağlantılarının optimal ve estetik şekilde yapılmış olduğu görülmüştür.
BEYAZ OFİS
Mimari Değerlendirme:
Çelik malzeme algısının mimari biçimin ifadesi ile bütünleşmesi, bina taşıyıcısının çekirdek dışında bina cephesini oluşturan gridal çelik iskelet ile oluşturulması, yalın biçim anlayışı ve yaratılan iç mekan esnekliği olumlu bulunmuştur.
21000 m2 inşaat alanıne sahip olan bu ofis binası tasarımında strüktür tasarımının cephe mimarisinde yapı için kimlik tanımlayan bir tasarım öğesine dönüştürülmesi ve diğer biryanda iç mekan organizasyonlarında açık alan tasarımlarına olanak sağlıyor olması güçlü bir yaklaşım olarak değerlendirilmiş ve proje ödül grubuna layık görülmüştür.
Mühendislik Değerlendirme: Çelik ve betonarme karma sisteme başarılı bir örnek teşkil eden yapıda çekirdek kısmı betonarme ve dış taşıyıcıların çelik sistemle teşkil edilerek çeliğin en görünür biçimde kullanılması ve tasarım değeri olarak etkileyicidir.
Orta yükseklikte bir ofis binası için optimal bir karma strüktür sistemi seçilerek çekirdekte betonarme, çevre cephe sistemi ve döşemelerde ise çelik system seçildiği gözlenmiştir. Metrekarede maksimum ofis alanı yaratmak, esnek ve kiralanmaya uygun değiştirilebilir bir kat oluşumuna izin vermek bu sistemle mümkündür. Bu yapı tipolojisinde betonarme çekirdek yangın ve elektromekanik düşey koordinasyon gibi bir çok açıdan daha elverişli olup döşeme ve çevrede çelikle karma olarak kullanıldığı zaman en akılcı çözümdür. Bu kat planı ve açıklıklar için çekirdek ve çevre arasında ek kolon hattı düşünülmemiştir ki, bu da doğru bir yaklaşımdır. Dışarıdaki exo-iskelet ve içerideki betonarme perdeler hem düşey hem de deprem yükleri için yeterli rijitlikte rahatça yapılabilir.
Dış çerçevede kolonlar yerine diagrid veya exo-iskelet sistemi kullanılmıştır. Kullanılan elemanların kesitleri ve yayılımı gerçeğe yakın durmakla beraber yapısal hesabın tamamlanmasından sonra optimal seviyeye ulaştırılmalıdır. Hem iyi mühendislik gereklilği olan ekonomi hem de ofis mekanlarına ışık girmesi açısından bu yararlı bir yaklaşımdır. Açıklık olarak çekirdek ve çevre arasındaki uzaklıklar kompozit ve makul yükseklikte kiriişlerle diyaframı da oluşturarak tasarlanabilir mesafelerdedir.
ÖDÜL JÜRİSİ:
Prof. Dr. Hasan Şener (Jüri Başkanı)
Prof. Dr. Gülay Altay
Prof. Dr. Celal Abdi Güzer
Ahmet Topbaş
Han Tümertekin
Melike Altınışık