Projeler

Mimar: Grimsaw Architects / TAM

Yapısal Tasarım: Thornton Tomasetti /ATTEC

Statik Proje Müellifi: ATTEC

Yapısal Tasarım Danışmanı: Prof. Dr.

Oğuz Cem Çelik

Mekanik Proje:Max Fordham -Dinamik

Elektrik Proje:Max Fordham-Enmar

Akustik/Tiyatro muhendisligi Projesi: NWA-D.Karagozogullari

Yangin Danismanligi:Prof.A.Kilic-Etik Muhendislik

Yapısal Çelik İmalat ve Montaj: Galpan Ularte

Cephe İmalat Mühendisliği ve İmalatı: Fibrobeton / Metalyapı

Fotoğraflar: Cemal Emden

Kadir Yardımcı / ATTEC

Tolga Aydöner, İnş. Y. Müh., Ularte Benim de 20 yıldır çalıştığım Ularte’de "Galpan" markası altında çelik yapılar üretmekteyiz. Vehbi Koç Vakfı Kültür Sanat Müzesi yapısının da imalat ve montajını biz üstlendik. 25 yılın üzerinde tecrübemiz var, 18 Bin Ton yıllık kapasiteyle 440 üzeri tamamlanan projemiz var.

Bu projede aktif olarak statik tasarım ve yapısal tasarım danışmanımız Prof. Dr. Oğuz Cem Çelik ile beraber çalıştık.

Montaj kısmında özellikle ön ve arka cephedeki mega makasların montaj aşamalarını üzerinde durmak istiyorum. Detayları  7 kat yerin altında 7 kat da yerin üstünde olacak şekilde bir yapı ve çelikde burada eksi üçüncü kattan itibaren başlayacak şekilde ilerliyor. Betonarme bodrumu aynı zamanda da üst katlarda da iki tane çekirdeği olan çelik bir yapı. Bunun etrafında kurgulanmış bir yapı.

Planda çok dar bir alan söz konusuydu.

İstanbul Dolapdere’de montajı yapmak için gerçekten büyük parçalarla çalışıyorduk ve yollar çok dar olduğundan montaj konusu özel bir durumdu. Özellikle parçaların bölümlendirilmesi, şantiyeye sevki fabrikamızda çok önemli bir konu haline geldi.

Arka cephede yaklaşık 25 metre yüksekliğinde 55 metre açıklığında mega makaslar bulunuyordu ve bu makaslar da yaklaşık 3,5 metre konsol olarak çalışmaktaydı ve bunun montajı çok önemli hale geliyordu.

Ön cephede de aynı şekilde yaklaşık 25 metre açıklığında 11 metre yüksekliğinde aynı zamanda 20 metre açıklığında 6 metre yüksekliğinde makaslar bulunuyordu. Bu makaslar için projenin başında bir senaryo öngörülmüştü, biz projeleri çok kapsamlı bir seviyede devraldık, imalat resimleri seviyesinde çalışılmıştı, bu projeyi ele aldığımızda öncelikle bu kısımlara baktık.

Çünkü bir çok projede değişiklik olmasına sebep olabilecekti ki çalışmaların sonucunda da hazırlanmış olan imalat resimleri proje öncesinde buradaki optimizasyon süreci sonrasında tekrar hazırlanmak durumunda kalındı. Birçok noktada ve projenin genel konstrüksiyon resminde verilmiş kaynak detayları imalat resimlerine tekrar yansıtıldı. İmalat resimleri tekrar bölümlendirildi.

Fabrikamızdan sahaya kadar olan bütün yol boyundaki genişlikler, köprü yükseklikleri hepsi ölçülerek bütün parçalar tekrar bu nakliyeyi gerçekleştirebilmek için optimize edildi ve nihai imalat teslimleri hazırlandı.

Yapıda kullanılan profillerde çok ciddi kaynak detayları vardı. Birçok kaynak tekrar optimize edilirken parça kalınlıkları değiştiği için proje müellifiyle de iletişimde kalarak, yazışarak kaynaklarda da optimizasyon gerçekleştirdik. Üretimde montaj sırasında çok hassas olmak zorunda kalındığı için üretim de bütün parçaların üç boyutlu modelden alınmış datalar üzerinden ölçümler alınarak gerçekleştirilmesi  sağlandı. Üretim sonrasında kalıplar kurulup son kaynağa geçmeden önce de parçaların nihai kontrollerini yapıp sonra son kaynağa gönderildiler.

Projede birçok noktada 18 tip gömülü ankraj bulunuyor. Bunlar betonarme ve çelik birlikte çözüldüğü için ve çok ciddi donatılar olduğu için bu ankrajların montajı aynı zamanda optimizasyonu da çok önem kazanıyordu. Mesela bir parçanın yaklaşık ağırlığı 2 Ton. Genişlikler, ağırlıklar gibi sebeplerle birbirine montajı bu şekilde 40 Tonluk bir kirişin bastığı betonarme perdeiçine gömülü yaklaşık ağırlığı 5 Ton olan bir ankraj. Bunların yerinde montajı çok ciddi detaylandırıldı.

Montaj senaryolarında makaslar monte edilirken birçok noktada kayıcı mesnetler bulunuyordu yapı üzerinde ve makaslar da bu mesnetlere basarak konsol çıkıyorlar, montaj yapılırken geçici ayaklar üzerindedetaylandırma sırasında projede blok halinde çalışırken kayıcı mesnet vazifesi  gören elemanların montaj yapılırken bir şekilde güvenlik altına alınması gerekiyor.

Plakalar geçici mesnete ek gelmemesi  için montajda önerildi ve proje danışmanı ve müellifi tarafından değerlendirilerek gerçekleştirildi. Aynı zamanda kayıcı mesnet için de daha önce projede belirtilmişelastomerik mesnetler değiştirerek çelikküresel mesnetler önerildi, bunlar da kabul edilerek uygulamada kullanıldı.

Ön tarafın sağ alt bölgesindeki makasyaklaşık 4 metre konsol çıkıyor. Açıklığı da 25 metre. Bir de orta bölgede bir kolondageçici destek var, orada da yaklaşık 20 metre açıklığında 6 metre yüksekliğinde bir kafes var, bunlar proje başında detaylandırılırkenuygulama sırasında da sahada yaşanan birçok sorun sebebiyle de tekrar değerlendirildi. Her elemanı monte ederken stabilitesini de sağlamanız gerekiyor buna göre bütün parçalar yüzlerce analizden, terabaytlar seviyesinde datalardan bahsediyoruz, analiz datalarında hepsi test edildi ve her parça montajında yanal destek elemanı da detaylandırılarak montaj adımları belirlendi.

Beşinci adımda koyduğumuz parça 44 Ton ağırlığındaydı ve üzerinde onlarca saha kaynağı içeren bir parçaydı. Bu parçadaki saha kaynak miktarlarını azaltarak şantiyede ciddi bir zaman tasarrufu sağlandı. Buparça da tek seferde yerine konmak üzeredetaylandırıldı.

Tam ön cepheye bakan kısımda da kayıcı mesnet bulunduğu için bu kayıcı mesnet de güvenlik altına alındı. Bizim üç boyutlu modelimizde tasarım analizimizde kaldırılacak parçanın ağırlık merkezi tespit edilip ona göre halat boyları, kaldırma ekipmanlarının detaylandırılmasıda yapıldı. Ve geçicidestek elemanlar sisteme dahil edildi. Bunlarınüzerine blok şeklinde, bu da tek seferde kaldırılan bir makas ki yaklaşıkağırlığı yine 40 -45 Ton civarındaydı, bu geçici mesnetlerin üzerine basacak şekilde monte edildikten sonra özellikle makası tamamladığımız zaman bu sefer geçici desteklere çok ciddi bir yük biniyor, bu sırada tarafımızdan sonlu eleman analizleri de yapılarak mesnetleri kaldırma durumunda kullanılacak hidrolik krikoların kapasiteleri belirlendi.

Arka cephenin montajında da çok ciddi bir açıklık olduğu için buradaki montaj senaryosundaki kuvvetler daha yüksekti ve montaj adımları da çok detaylı oluştu.

Parçaların bölünmeleri sahadaki montajın kirişleri de yerleştirerek tamamlanması alternatif çalışmaları bu projede çok önemliydi ve katlara geçici ayaklara çok yük binmemesi için katlara beton döktürülmedi.

Makasın tüm montajı bittikten sonra döküldü. 

Kafes kirişlerde stabilite sağlandıktan sonra geçici ayaklar kaldırıldı. Yapı, titizlikle tasarlanıp üretildi ve monte edildi.