Mimari Ofis: Ahmet Alataş - alataş architecture & consulting
Proje Ekibi: Ahmet Alataş, Alexander Holzmann, Emre Acar, Yunus Özdemir, Işık Kaya, Pınar Gülpınar , Elif Güngör, İpek Kay
Statik: Werkraum Wien - Peter Bauer
Çelik Uygulama: Algan Çelik Mekanik: Akın Mühendislik
Elektrik: Emas Elektrik Yıl: 2016
Yazı ve Fotoğraflar: Ahmet Alataş
Mevcut yemekhane okulun ihtiyaçlarına yanıt veremediği için Arnavutköy’de yer alan Robert College yerleşkesinde yeni bir yapı inşa edilmesi gündeme gelmiş ancak arazinin yeni yapılaşma için uygun olmaması sebebi ile yönetim tarafından Buble olarak adlandırılan membran ile örtülmüş mevcut kapalı spor alanında fonksiyon değişikliğine giderek ihtiyaçlara yanıt verecek bir dönüşüm hedeflenmiştir.
Davet edilen mimarların hazırlamış olduğu projeler arasından seçilen projemizi hazırlarken mevcut membran yapının kontürlerini koruyarak, fonksiyon değişikliğinden kaynakla kaynaklanan ihtiyaçlara ve çevresel etkilere yanıt verebilecek, akılcı çözümlerin bir araya getirildiği, birlikte birbirini destekler şekilde çalıştığı bir tasarım çalışması gerçekleştirmeye gayret ettik. Yapısal çevre ve iç mekanların insanların üretkenliklerine , Özellikle gençlerin yaratıcılıklarına etki ettiklerine inanarak, bir yemekhaneden daha fazlasını, okul içerisindeki yaşantının diğer ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde bir öğrenci merkezi olarak tasarlarken öğrencilerin hayal güçleri ve yaratıcılıklarını kışkırtan, üretkenliklerini arttıran bir tasarım gerçekleştirmeyi hedefledik.
Öğrenciler, öğretmenler ve teknik personelden oluşan 1200 kişilik bir gurubun iki gurup halinde yemek yiyeceği şekilde 600 kişiye yanıt verecek şekilde çalışması arzu edilen yemekhanede mevcut binanın taban alanı yeterli olmadığı için yaklaşık 12 metre tavan yüksekliği olan hacmin içerisine 300 m2 büyüklüğünde ilave bir galeri katı tasarlanması, yine aynı sebepten dolayı yapının kuzey cephesinde toprak altında kalacak şekilde bir hazırlık mutfağı eklenmesi zorunlu olmuştur.
Mevcut kontürlerinde tonoz şeklinde bir örtü ile örtülmüş olan yapının tonozun ağzını kapatan güney ve kuzey cephelerinin cam ile kaplanarak zemin kat ve galeri katından çevresi ve doğa ile mümkün olan en güçlü şekilde bir ilişki kurması hedeflenmiştir.
Yapının zemin kat seviyesinde ve saçak altına kalan tüm dışa bakan cepheleri iç ve dış kullanım alanlarını birbiri ile ilişkilendirmek ve doğayı yapının içerisine taşımak maksadı ile tamamı ile profilsiz olarak ofisimiz tarafından tasarlanmış tavan ve zemin ile sıfır birleşim detayları ile çalışan kayar cephe sistemi ile kapatılmıştır.
Bahçedeki bitki örtüsü ve ağaçların yapı Dışındaki Beton terasları yararak yapının içine kadar girmesi ve iç mekanda oluşturulan bitki havuzlarının dış mekanlardaki yeşil ile güçlü bir şekilde bağlanması ile yemek salonunda akustik olarak pozitif etki etmesi, hacmin üçe bölünmesi neticesinde mekanların kullanıcılar açısından daha tanımlı olmasına hizmet etmesi ve kullanıcılarına dış mekanda imiş duygusu yaşatması amaçlanmıştır. Kullanıcılarına nerede ise dış mekanda imiş hissini verebilmek, gün ışığından yapı içerisinde maksimum seviyede faydalanmak, günün değişik zamanları ve mevsimlerin ışık üzerindeki etkilerinin algılanacağı şekilde dış atmosfer ile ilişki kurmak ancak eş zamanlı olarak ışığı ve yapı içerisindeki ısıyı kontrol etmek maksadı ile tonoz örtüsü çift cidarlı bir sistem olarak tasarlanmıştır.
Çelik taşıyıcı konstrüksiyon üzerine monte edilen 5 katmanlı polycarbonate levhalar yapıyı yağmur ve soğuktan koruyan birinci katmanı inşa etmek için kullanılıyorlar, ikinci katman ise gün ışığını ve ısıyı kontrol etmek için özel olarak tasarlanmış olan gerdirilmiş metal levhalar ve stabilite kazandırmak için üçgen kırılımlar ile güçlendirilmiş metal örtü ve örtüyü taşıyan konstruksiyondan bir araya geliyor. İki cidar arasındaki yaklaşık 50 cm boşluk ısınan havanın rahatça yukarı doğru hareket edebileceği bir iklim yastığı oluşturarak yapının içerisindeki havanın şartlandırılmasına katkı sağlıyor.
Zeminden yaklaşık 2.5m yükseklikte zemine oturan cam cephelerin üzerinde konsol boyları üç metreyi geçen saçaklar cam cepheleri ve dış terasları güneşten koruyacak şekilde binayı çevreliyor.
Yapmış olduğumuz statik analiz neticesinde mevcut uzay kafes konstrüksiyonun sadece spor alanını yağmur ve rüzgardan koruma maksatlı olarak örten membran örtüyü taşıyacak şekilde tasarlanmış olması ve zaman içerisinde ortasından çökerek ayakları dışa doğru ikişer cm. açılmış olması sebebi ile yapının deprem dahil gerekli tüm şartları yerine getirecek şekilde inşa edilebilmesi için konstrüksiyonun sökülerek yapının tekrardan yeni bir konstrüksiyon ile inşa edilmesi gerekliliği ortaya çıkmıştır. Ancak yapının bulunduğu alandaki imar şartlarının buna izin vermemesi ve daha akılcı, ekonomik bir çözüm arayışımız sonucu yukarıda saydığımız yapı elemanlarının tamamının birlikte çalıştığı ve birlikte çalışan konstrüksiyon elemanlarının birden fazla fonksiyonu üstlendiği, mevcut konstrüksiyonun yapılan hesaplar sonucunda sadece gerekli noktalarda güçlendirildiği narin ve eşzamanlı olarak son derece ekonomik bir sistem kurgulanmıştır.
Mevcut durumda ayakları dışa doğru açılan tonozun ayakları doğru pozisyonuna getirildikten sonra yapı içerisinde inşa edilen yeni galeri katı konstrüksiyonuna uzay kafes sistemin düğüm noktaları için geliştirilen özel detaylar ile bağlanarak tonozun batı cephesinin ayaklarının güçlendirilmesi sağlanmış ve tonozun batı cephesinde üzerindeki yeni kuvvetler ve yükler ile dışarı doğru açılması engellenmiştir.
Yapının simetriğindeki tonozun doğu cephesinde yere bastığı ayakları ise bu cephe boyunca yatayda 3.5 mt konsol boyu olan saçakların içerisine yerleştirilen çaprazlar ile yatay bir kiriş olarak çalışacak şekilde tasarlanarak sabitlenmiş, dışa doğru açılmaları engellenmiştir. Yeni çift cidarlı çatı kaplaması ve beraberinde gelen yüklere(rüzgar, kar, deprem) karşı koyama şansı olamayan mevcut uzay kafes tonoz konstrüksiyon en yüksek noktasında belirli aralıklar ile 14 cm çapında çelik kolonlar ile desteklenmiş, destek noktalarında ve bölgelerinde yük arttırımları olduğu için mevcut düğüm noktaları ve analiz sonucunda gerekli görünen uzay kafes boru elemanları güçlendirilmişlerdir.
Güçlendirme projesini sağlıklı bir şekilde hazırlamak için yaklaşık 1830 strüktürel yapı elemanının analizi gerçekleşmiş, mevcut yapı elemanlarından numuneler alınarak labratuarlarda incelenmişlerdir. Yapılan detaylı çalışma ve özel olarak geliştirilen detaylar neticesinde optimizasyon yapmak, tasarımımızda hedeflediğimiz kullanıcılarını örterek dış etkenlerden koruyan ancak sahip olduğu yüksek geçirgenliği sebebi ile nerede ise hiç hissedilmeyen kullanıcılarına doğanın içerisinde imiş hissi veren tül perdesi gibi bir kabuk inşa etmek mümkün olmuştur.