Projeler

Türkmenistan doğusundaki Aral Gölü'nü 100 m eninde bir kanalla Hazar Denizi'ne bağlayan Türkmenistan'ın tüm şehirlerini dolaşan su kaynağı tarımın gelişmesinde büyük bir rol oynamaktadır. Ancak şehirlerarası ulaşım yolları çeşitli noktalarda bu kanalla çakışmaktadır. 5 yıl öncesine kadar eski metodlarla yapılmış tek araçlık köprüler, ihtiyaca cevap vermeye çalışıyorken, bir araç geçerken diğer araçlar beklemek zorunda kalıyorlardı. Göreve gelen yeni başkan Gurbanguli Berdimuhammedov, yol konusuna büyük önem vermiş, çok sayıda beton köprü ihtiyacı doğmuştur. Nata-Net kazandığı ihalede yaklaşık 200 adet köprüyü beton kirişlerle geçebilirken, büyük açıklıklı nehir yataklarında, çelik köprü yapımına başvurmuştur. BCES, Nata-Net ile; 6 adet 100 m, 1 adet 170 m' lik Arzuv Köprü ve 1 adet 225 m' lik Gökçe Köprü yapımları konusunda iş birliği yapmıştır. Bu projelerde BCES statik hesap ve proje dahil alternatifler sunarak Nata-Net' in müşteri karşısındaki gücünü artırmıştır. Bunlardan en uzun ve en ihtişamlısı olan Gökçe Köprü'ye biraz daha değinmek gerekirse, Gökçe Köprü toplam 225 m uzunlukta olup 4 adet kolon, askı sistemi ile gerilerek 110 m açıklık geçilebilmiştir. Proje aşamasında halat firması Freysaş ile koordineli bir çalışma yapılmış ve yüklere göre ideal bir köprü kesiti tespit edilmiştir. Proje statik hesap ve dizayn olarak mimarisi de dahil olmak üzere Türkmenistan Yol Bakanlığı'nca onaylanmış ve proje başlatılmıştır. Köprü gövdesi ve kolonlar için S355J2 kalite sac malzeme kullanılmış ve BCES fabrikasında tozaltı kaynak teknolojisi ile yapma profil olarak üretim başlatılmıştır. İmalat, montaj programına (betonerme) uygun başlamış ve her aşamasında imalatçı, kalite kontrol, dokümantasyon, sevk organizasyonu birlikte yürütülmüştür. Köprü üzerine beton döküleceği için beton ile aderansı sağlayan stud temini ve çakımı fabrikamızda özel kaynak makinaları ile tamamlanmıştır. Bu yüzeyler boya sırasında korunmuş ve boyanmamıştır. Köprü kirişleri birbirlerine sürtünme ile çalışan civatalı plaka sistemi ile bağlanmış, bağlantılar uygun delik çapları ile hassas bir şekilde hazırlanmıştır. Plaka yüzeyleri sürtünme direncini artıran özel bir boya ile boyanmıştır. Boya aşaması 3 kat ~200µ epoxy boya sistemine göre C4 koruma sınıfı sağlanmıştır. Sevk prosesi montaj programına göre planlanmıştır. Boya aşamasında her kat kalınlık ve kürlenme süresi dikkate alınarak kontrol edilmiş, boyahanenin nem ve sıcaklığı uygun değerlere getirilmiştir. Sevk prosesi için profesyonel bir taşıma organizasyonu planlanmış 3,2 m enindeki 15,5 m boya ve 30 ton ağırlığa varan tır üzerinde limana sevk edilmiş kirişler RORO gemilerine yüklenerek, her kirişe halat bağlantısı yapılarak sabitlenmiştir. Gemiler Volga Nehri'nden Hazar Denizi'ne geçmiş ve Türkmenbaşı Limanı'na 20-24 gün içinde varmışlardır. Limanda boşaltılan kirişler yine uygun tırlar ile şantiye sahasına (MARY şehri) taşınmış ve Gümrük işlemleri tamamlanarak sahaya indirilmiştir. Montaj sırasına uygun olarak her aşama önceden bilgisayar üzerinde modellenmiş ve kirişlerin kendi ağırlığından dolayı oluşan sehimlerin, halatlara uygulanacak ön germe (%40) ile istenilen kotlara taşınması kontrol edilmiştir. Bu modeller üzerinden proje statik yönden onaylattırılmış ve halat firmasına kontrol ettirilmiştir. Sahada hazırlanan beton zemin, ankraj yuvaları topograf ile kontrol edilerek montaj kotları sağlanmıştır. İlk aşamada kolon arasındaki beton zemine Freysaş'tan temin edilen sabit mesnetler (pot bearing) yerleştirilmiş ve sabitlenmiştir. Diğer hareketli mesnetler ise köprünün her yöne yükleri ve hareketlerini karşılayacak şekilde beton zemine oturtulmuş ve topograf ile aks-kot kontrolü yapılmıştır. İlk kiriş montajından itibaren mesnetlere gelecek aşırı yükleri önlemek için çelik taşıyıcılar yerleştirilmiş ve kiriş montajına başlanmıştır. Kara tarafı ilk kiriş bölgesi kolon aksına kadar montajı, desteklerle uygun hatlarda tamamlandıktan sonra sürtünme plakalı civatalı bağlantılar uygun torklarda sıkılmış ve kolonlar yerlerine dikilmiştir. Kolonlar aks ve kotları çok hassas bir şekilde kontrol edilerek ankraj bağlantıları yapılmış ve sabitlenmiştir. 110 m orta açıklık montajına başlandığında, her kiriş kendi ağırlığı ile daha önce montajı yapılan kiriş kotlarını etkilemiştir. Bu etkinin modellenen köprü hesabına uygunluğu her adımda kontrol edilmiştir. Orta açıklıkta yapılan 2 sıra kiriş montajından sonra halatlar takılarak ön germe işlemi dikkatli bir şekilde uygun yüklemelerle yapılmış ve kirişlerin modelde olması gereken kotlara ve akslara çekilmesi sağlanmıştır. Halat sırası, ilk halattan başlayarak, kolonda karşı karşıya dengelenerek yapılmış ve kolon hareketleri de kontrol altına alınmıştır. Köprü üzerinde karşı karşıya her iki taraftan gelen köprü kirişleri her yeni kirişte sehim, kot ve halat gergileri kontrol edilerek devam ettirilmiştir. Orta kilit parçası montajından önce, köprünün tüm kotları, aksı ve halat germe kuvvetleri kontrol edilmiş ve hava sıcaklığı en uygun şartları sağladığında, orta kilit kirişi ile son kirişlerin montajı 10-20 mm hassasiyetle yapılmış ve köprü bağlantısı başarı ile tamamlanmıştır. Tüm civataların torkları kontrol edilerek uygun torklarda sıkılmıştır. Daha sonra tüm halat germe kuvvetleri ince ayar yapılarak %100 germe kuvvetine getirilmiş ve köprü sehimi sağlanarak, halat sistemi kilitlenmiştir. Halat kafalarına gres basılarak koruma altına alınmıştır. Köprü üzerine döşenen galvaniz trapez deck plate, beton için alt kalıp görevi görmekte ve betona güç sağlanmaktadır. Gökçe Köprü son hali ile trafiğe açılmış ve görüntüsü ile ortamı değiştirmiş, ulaşımda büyük kolaylık sağlamıştır.