Projeler

Bölgenin en büyük, dünyanın ise sayılı limanları arasında yer alan Türkmenbaşı Limanı’nda inşa edilen gözetleme kulesinde kullanılan tüm çelikler ülkemizde imal edildi.

Hazar Denizi’nin en büyük limanı olarak inşa edilen ve 1.5 milyar dolar büyüklüğündeki bir proje olan Uluslararası Türkmenbaşı Limanı hizmete açılmasıyla bölgenin en büyük limanı olarak, dünyanın sayılı limanları arasında kendisine yer buldu. Limanın kule projesinde ise mimari olarak maksimum verimlilik ve uygunluk sağlanması hedeflendi. Kulenin nasıl gözükeceği tasarlanırken aynı zamanda dayanıklı, ekonomik ve fonksiyonel çözümler arandı. Bu nedenle SNIP, Eurocode, NFPA standartları dikkate alındı. Kule 49 m genişlikli iki eksen üzerine oturtuldu. Yaklaşık yüksekliği 80 m olan kule 16 kattan oluşturuldu. Alt katlar yönetim ve idare ofisleri olarak tasarlanırken üst kısım ise gözetleme bölümü olarak liman müdürü tarafından kullanılıyor. Kulenin giriş katında giriş holü, pilot personel ofisleri, resepsiyon, müdür ofisleri, liman idaresi, toplantı odası, yemek salonu, elektrik-mekanik odalar ve tuvaletler bulunuyor.

Kulenin kat yükseklikleri ise 4,5 m olup dikey sirkülasyon ise asansör ve yangın merdiveni ile sağlanıyor. Kulede yangın güvenliğini sağlamak için 17 katı birbirine bağlayan yangın merdiveni bulunuyor.

 

Yapı tasarımında BIM tabanlı programlar kullanılırken ILSE ve RINA müşavirlik firmaları tarafından tasarım kontrolü sağlandı. Tasarım yapılırken yapının yüksek olmasından dolayı rüzgâr kuvvetleri, -10 ila +35 derecelik sıcaklık değişimleri gibi konulardan ötürü malzeme seçimleri dikkatle yapıldı. Ayrıca mimari anlamda Türkmenistan’a özgün bir tasarım yapılması için çaba harcandı.

Eco Friendly - Çevre Dostu liman standartlarına göre inşa edilen projede kuşların göç yolu üzerinde yer alan yuvalama alanları, doğaya duyulan saygının bir göstergesi olarak özel bir kuş cennetine dönüştürüldü. Uluslararası Türkmenbaşı Limanı 1,4 milyon m² alanı sayesinde "Deniz seviyesinin altında yer alan en büyük liman" rekorunu alırken, yapay ada, 3,1 milyon m² alan ile ayrıca "Göçmen kuşlar için deniz seviyesinin altında yer alan en büyük yapay ada" rekorunu elinde bulunduruyor.

Yapının tasarımı Eurocode ve SNT yönetmeliklerine göre yapıldı. Kesitler tercih edilirken iki farklı normda baskın gelen hesap yöntemi kullanıldı. Deprem yükleri SNIP normlarını belirttiği şekilde alındı. Deprem yükleri için sahaya özel spektrum eğrileri ve

 

SNT’den en elverişsiz olanı kullanıldı. Bütün hesaplar Alman ve İtalyan müşavirlik firmaları olan RINA ve ILSE tarafından kontrol edildi ve onaylandı. Toplam 16 kattan oluşan yapının yaklaşık yüksekliği ise 80 m.

Kulenin ana çekirdeği betonarme sistemden oluşmakla beraber zirve noktasındaki gözetleme çanak kısmı ve etek kısımlarında çelik konstrüksiyon tercih edildi. Kule kendi içinde betonarme, çelik, kompozit gibi farklı sistemler barındırmakla beraber kendi içinde komplike ve oval formlar barındırdığı, ayrıca tasarım ve inşa süreçlerinin çok kısıtlı olması nedeni ile BIM tabanlı programlar olan Tekla X-Steel ve Revit kullanılarak modellendi. İmalat detayları da Tekla X-Steel programı ile yapıldı. Tüm hesaplar için SAP2000 programı kullanıldı. Zemin oturmalarının fazla olması ve taşıma kapasitesinden dolayı tasarım evresinde 96 adet kazık kullanıldı.

 

Proje kapsamında çelik yapıların genel tanımları için TS ENV 1090-1, uygulamalara ilişkin teknik gereksinimler için EN 1090-2, çelik yapılarda kullanılan yapısal çelik ürünleri için ise EN 10079’dan yararlanıldı. Uygulama sınıfı için EXC3 seçildi. Kaynak planı, kaynak prosedürü (WPS) belirtilen uygulama sınıfı için istenenler paralelinde hazırlandı. Kaynak planı istenen durumlar için imalat prosedürü, montaj prosedürü ve kalite planı hazırlanırken, işe başlamadan önce prEN 1090-2 madde uyarınca gerekli hazırlıklar yapılmış ve prEN 1090-2 Ek-C’de verilen örnek formattan yararlanarak Kalite Planı uygulandı.

İmalatın her safhasında, yapı elemanlarının her bir parçası veya aynı parçalardan oluşan paketler proje poz numaralarına göre markalandı. Bu markalama gerek zımba ile gerek boyama ile yapıldı.

Markalar, malzemeye hasar vermemek şartıyla, kaynak dikişlerinin en az 100 mm uzağına, imalat veya montaj prosedürü içinde kaybolmayacak şekilde işlendi. Bitmiş yapı elemanları; malzeme özelliklerini ve künyelerini belirtecek şekilde sertifikalandırıldı. Poz numarası, projede belirtilen numaranın yanı sıra, o tip elemandan üretilen kaçıncı parça olduğunu da içermekte. Diğer hususlar prEN 1090-2’ye uygun olarak yapılandırıldı. Kaynak işleri; TS 3357, TS EN 3834 ve TS EN ISO 14554’ün ilgili bölümlerine uygun olarak yapılırken kaynaklar hakkındaki tüm bilgiler ilgili projesinde ve imalat resimlerinde belirtildi. Çelik işlerinde çalışan kaynak personeli, TS EN 287-1 ve TS EN 1418 veya AWS D1.1 uyarınca gerekli sertifikaları almış olanlardan seçildi.

 

Proje kapsamında tüm çelikler Türkiye’de imal edilip Türkmenistan’a gönderildi. Betonarme imalatlar yapılırken çeliklerin montaj yapılabilmesi için önceden gömülü plakalar ve ankrajlar bırakıldı.

Tasarım saha kaynağı en az yapılacak şekilde yapıldı. İmalatın aksamaması için sürekli olarak saha ile irtibat sağlanmış olup betonarme imalatlar ile koordineli şekilde çelikler sahaya imal edilip gönderildi. Çeliğin saha montajı, montaj yöntemi açıklamasıyla uyum içinde ve her zaman stabiliteyi muhafaza edecek şekilde yapıldı. Yapının montajı boyunca, çelik yapı elemanları; montaj ekipmanları veya rüzgâr yükünün tamamlanmamış yapı üzerindeki etkileri gibi nedenlerden kaynaklanan geçici montaj yüklerine karşı emniyete alındı. Binalar için, kısmen tamamlanmış yapının stabilitesine katkıda bulanacağı değerlendirilen birleşimden önce, her bir birleşimdeki sürekli kalacak bulonların (civataların) en az üçte birinin bağlanmasına dikkat edildi. Yukarıda bahsi geçen iki Avrupalı müşavirlik firması hem imalat aşamasında hem de montaj aşamasında kendi mühendislerini imalathane ve sahada görevlendirdi.

İmalat ve montaj esnasında tüm malzemeler kontrolden geçirildi ve raporlandı. Ancak müşavirlik firmalarının onayının alınmasının ardından imalatlar sahaya montaja gönderildi. 1 Eylül 2017’de kule kullanıma açıldı.