Ajandam

Geçen iki aya ilişkin sektörel değerlendirmeyi yaparken hem sektörümüzü ilgilendiren genel ekonomik değerlendirmeye hem de sektörümüze özel değerlendirmeye yer veriyoruz. 

Covid-19 Ekonomisi. Öncelikle belirtelim ki, tüm dünya Covid-19 küresel salgını ile sınav veriyor. Küresel olarak üretim düştü, bir süre ulaşım çok kısıtlı olarak yürüdü, yatırımlar azaldı, iş gücü kaybı yaşandı. Toplumda ise psikolojik ve sosyolojik travmalar oluştu. Bu dünyanın hazırlıklı olmadığı bir krizdi. Bunun sonucunda; ekonomik açıdan güçlü olan ve yeni duruma uyum sağlayabilen ülkelerin krizden en erken kurtulanlar arasında olması, hatta krizi fırsata çevirmesi, yeni dünya düzeni içinde yerini alması mümkün olabilecektir. Ekonomik açıdan salgından etkilenen ülkeler için bir yandan ekonomik sorunlar devam ederken, diğer taraftan küresel bazda bazı sorunlar fırsata çevrilebilecektir. Örneğin Türkiye çelik ihracatı konusunda Covid-19 döneminde bu alanda rekorlar peşinde koşmaya başlamış, ciddi yatırımlar gerçekleştirmektedir. Bir benzetme yapacak olursak, bu durum araç kullanırken bir ayağınla gaza, bir ayağınla frene basmak gibi karmaşık bir durum. Bir yandan enflasyon artıyor, diğer taraftan iç piyasalarda durgunluk (resesyon) baş gösteriyor. Son zamanlarda ekonomide yaygın olan terimiyle stagflasyon yaşanıyor. Uzman olmadığım bir alan bu. Ekonomistlere göre bu terim; İngilizce “Stagnation” yani durgunluk/daralma ve “Inflation” yani enflasyon kelimelerinden türetilmiş bir ekonomik terimdir. Stagflasyon, ekonomik hayatta hem durgunluk hem de enflasyon yaşandığı, bir yandan fiyatların diğer taraftan işsizliğin arttığı dönemlerde bu iki olgunun birbirini tetiklediğini ve büyüttüğünü anlatmakta kullanılır. Ülkemizde ise stagflasyona girildiği henüz herkes tarafından kabul olunan bir görüş olmamakla beraber, döviz kurlarındaki tırmanış ve her gün kaçınılmaz olarak gelen zamlar, hızla bu noktaya doğru gidildiğini göstermektedir.

 

Gelecek İçin. Ülkemizde yaşanan ekonomik sorunların temel çözümünün her alanda üretimi arttırmak olduğu bilinmekle birlikte, bu konuda da vizyoner bir yaklaşım, gerçekçi ve bilimsel bir risk değerlendirmesi şart. Bu değerlendirmeyi yaparken ilgililer ve uzmanlar hiç şüphe yok ki şu hususları da gündemlerine alacaklardır:

• Küresel talep ile ülkemizde de kamu ve özel yatırımlarının sürekliliği,
• Bankaların ve kamunun sanayi ve tarım gibi üretim alanlarına desteğinin sürekliliğine ilişkin tahminler, 
• Üretimde, özellikle enerji, hammadde ve teknoloji konuları başta olmak üzere dışa bağımlılığın azaltılması,
• Bölgede istikrarın sağlanması ve uluslararası ilişkilerin geleceği,
• Avrupa Yeşil Mutabakatı (AYM) ve Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) konusundaki olası gelişmeler ve ülkemize etkileri. 

• Lojistikte dijitalleşme ve yaratıcı çözümlerin geliştirilmesi,
• Afrika gibi hedef pazarlara yalnız çelik için değil tüm ihraç ürünleri için programlı / tarifeli deniz nakliyatının sağlanması ve navlun maliyetlerinin düşürülüp nakil sürelerinin kısaltılması,  
• Deniz yolunun ve raylı sistemin daha aktif kullanımı ve entegrasyonu, 
• Bulgaristan’da, Avrupa’ya gidecek malların karayolundan / TIR’lardan demiryoluna transferi için yapıldığı bilgileri alınan büyük transfer terminali (Intermodal Terminal Plovdiv) gibi Türkiye’de de transfer terminallerinin ve lojistik merkezlerinin yapılması sanayicilerimiz için yararlı olabilir.